ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ, ΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑ
Η Πρωτομαγιά είναι, αναμφισβήτητα, η μεγαλύτερη γιορτή των εργαζομένων όλου του κόσμου.
Η μοναδική που γιορτάζεται σχεδόν σε όλες τις χώρες του πλανήτη.
Η μοναδική που ενώνει εργαζόμενους ανεξάρτητα από την εθνική καταγωγή, τη γλώσσα, το χρώμα ή τη θρησκεία τους.
Μια μέρα παγκόσμιας διαμαρτυρίας και αγώνα για τη βελτίωση της ζωής των εργαζόμενων ανθρώπων, για τη διασφάλιση και διεύρυνση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Η ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
Όλα άρχισαν στις ΗΠΑ, γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα.
Τότε, οι εργάτες σε ολόκληρο τον κόσμο υποχρεώνονταν να εργάζονται από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου, καθώς δεν υπήρχαν νόμοι που να ορίζουν τη διάρκεια της εργασίας.
Η Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας, το μεγαλύτερο εργατικό συνδικάτο των ΗΠΑ, πάλευε από το 1865 για την καθιέρωση της οκτάωρης εργασίας.
Στο πλαίσιο αυτό αποφάσισε να υποστηρίξει το αίτημα του οκταώρου οργανώνοντας στο Σικάγο, μια πόλη με πολλούς εργάτες, πανεργατική απεργία την 1η Μαΐου 1886.
Η μεγάλη εργατική συγκέντρωση χτυπήθηκε από την αστυνομία.
Εργάτες σκοτώθηκαν, άλλοι τραυματίστηκαν και η αστυνομία συνέλαβε πολλούς.
4 από αυτούς καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν.
Δυο χρόνια αργότερα, το 1888, η Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας καθιέρωσε την Πρωτομαγιά ως ημέρα εργατικών διεκδικήσεων.
Λίγο αργότερα, η Β΄ Σοσιαλιστική Διεθνής, στο ιδρυτικό συνέδριό της στο Παρίσι, αποφάσισε να καθιερωθεί η Πρωτομαγιά ως ημέρα εργατικών διεκδικήσεων σε όλες τις χώρες, αρχίζοντας από την 1η Μαΐου 1890.
Βαθμιαία, η γιορτή άρχισε να γίνεται σε όλο και περισσότερες χώρες για να φτάσει στη διάρκεια του 20ού αιώνα να γίνει μια παγκόσμια εργατική γιορτή.
Στην Ελλάδα, η εργατική Πρωτομαγιά άρχισε να γιορτάζεται από την πρώτη στιγμή, από τότε που καθιερώθηκε με απόφαση της Β΄ Σοσιαλιστικής Διεθνούς.
Αρχικά, ο εορτασμός περιοριζόταν στον σχετικά μικρό κύκλο των πρώτων Ελλήνων σοσιαλιστών.
Μετά την ίδρυση της ΓΣΕΕ και του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ), του κατοπινού ΚΚΕ, οι εορτασμοί έγιναν πιο μαζικοί.
Ταυτόχρονα, όμως, οι συγκεντρώσεις που γίνονταν δέχονταν σφοδρές επιθέσεις από την αστυνομία και τον στρατό.
Σταθμός στην ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος υπήρξε η Πρωτομαγιά του 1936.
Πιεσμένοι από την ακρίβεια και τους χαμηλούς μισθούς, αλλά και αγανακτισμένοι από τα αλλεπάλληλα οικονομικά σκάνδαλα, οι Έλληνες εργαζόμενοι, με πρωταγωνιστές τους καπνεργάτες, ξεσηκώνονται.
Με αφορμή τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς του 1936, η εξέγερση γρήγορα γενικεύεται και κηρύσσεται γενική απεργία στη Θεσσαλονίκη, ενώ τα εμπορικά καταστήματα κλείνουν σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους απεργούς.
Τελικά, η εξέγερση καταστέλλεται βίαια.
Πολλοί είναι οι νεκροί και δεκάδες οι τραυματίες.
Η εικόνα της μάνας ενός από τους νεκρούς να θρηνεί πάνω από το άψυχο σώμα του παιδιού της εμπνέει τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον Επιτάφιο, ένα από τα σπουδαιότερα ποιήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας.
Η ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ
Ξεχωριστή για την ιστορία τόσο της Ελλάδας όσο και της πόλης μας, του Χαϊδαρίου, υπήρξε η Πρωτομαγιά του 1944.
Εκείνη την ημέρα, οι αρχές Κατοχής μετέφεραν από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου στο σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 κρατούμενους πατριώτες και τους εκτέλεσαν.
Στην πλειονότητά τους κομμουνιστές που παραδόθηκαν από τη δικτατορία Μεταξά στους ναζί κατακτητές, οι 200 του Χαϊδαρίου και της Καισαριανής έμειναν από τότε να συμβολίζουν τους αγώνες και τις θυσίες των λαών ενάντια στον πόλεμο και τον φασισμό.
Ανάμεσά τους, μορφή ξεχωριστή υπήρξε ο Ναπολέων Σουκατζίδης, στέλεχος του ΚΚΕ, που με αυτοθυσία αρνήθηκε την πρόταση των ναζί να του χαρίσουν τη ζωή επειδή ήταν μεταφραστής τους.
Η ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ
Με τις μνήμες όλων αυτών των θυσιών χαραγμένες βαθιά στη συνείδησή μας γιορτάζουμε φέτος την εργατική Πρωτομαγιά.
Θυμόμαστε τους αγώνες των εργαζόμενων τάξεων σε όλο τον κόσμο και προσπαθούμε να οργανώσουμε τους αντίστοιχους αγώνες και στην Ελλάδα.
Η Πρωτομαγιά έρχεται να μας θυμίσει ότι τα δικαιώματα στη δουλειά, στην αξιοπρεπή αμοιβή, στην ανάπαυση, στον ποιοτικό ελεύθερο χρόνο, τα δικαιώματα στις συλλογικές συμβάσεις, στην πλήρη κοινωνική ασφάλιση, στην άδεια, στις συνδικαλιστικές ελευθερίες κερδήθηκαν, δεν χαρίστηκαν.
Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι κερδήθηκαν για πάντα. Στις μέρες, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές των τελευταίων δεκαετιών και ιδίως οι μνημονικές πολιτικές των τελευταίων χρόνων αμφισβήτησαν και αμφισβητούν σχεδόν όλα τα εργατικά δικαιώματα.
Σε αυτές τις συνθήκες, η Πρωτομαγιά δείχνει το δρόμο: ό,τι κερδήθηκε δεν κερδήθηκε για πάντα, αλλά και ό,τι χάθηκε δεν χάθηκε για πάντα.
Η νέα εποχή και οι νέες ανάγκες καλούν τους εργαζόμενους να κλείσουν τ’ αυτιά τους σε όλες εκείνες τις μνημονιακές φωνές που κραυγάζουν ότι άλλος δρόμος δεν υπάρχει, ότι η «ανάπτυξη του τόπου» περνάει δήθεν μόνο μέσα από την ισοπέδωση των εργατικών κατακτήσεων και τη διάλυση της κοινωνίας, τους καλούν σε νέους αγώνες για την προάσπιση και τη διεύρυνση των δικαιωμάτων τους.
Παράλληλα, η Πρωτομαγιά και η θυσία των 200 του Χαϊδαρίου και της Καισαριανής έρχονται να μας θυμίσουν όλους εκείνους που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν πολεμώντας τους ναζί και τον φασισμό.
Κάνουν, επίσης, εξαιρετικά επίκαιρο το δίκαιο αίτημα του ελληνικού λαού για την απόδοση των οφειλών της Γερμανίας, ένα αίτημα που, δυστυχώς, όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μέχρι σήμερα είχαν ξεχάσει.
Η δίκη της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή», που άρχισε πρόσφατα, αλλά και η ανάδυση ακραίων εθνικιστικών και ρατσιστικών δυνάμεων σε όλη την Ευρώπη, δυνάμεων που στην Ουκρανία έχουν πυροδοτήσει έναν άγριο εμφύλιο πόλεμο, δείχνουν ότι ο φασισμός γίνεται απειλητικός ξανά.
Μέσα σε αυτή την συγκυρία, το μήνυμα της Πρωτομαγιάς παραμένει ισχυρό: αγώνας για τα δικαιώματα των εργαζομένων, αγώνας ενάντια στον φασισμό.
Θοδωρής Σπηλιόπουλος
επικεφαλής Πολίτες σε Δράση Χαϊδαρίου
