ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΚΟΥΠΙΔΙΩΝ

Χαϊδάρι : Χρειαζόμαστε επειγόντως εναλλακτικό σχέδιο διαχείρισης για τα σκουπίδια

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

Στην εκπνοή του Μαρτίου 2015 κατατέθηκε από τον Ειδικό Διαβαθμηδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής/ ΕΔΣΝΑ ο Οδηγός Σύνταξης Τοπικού Σχεδίου Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων (Σ.Ε.Δ.).

Στο εισαγωγικό σημείωμα του Οδηγού αναφέρεται:

«Ο παρών οδηγός έχει σκοπό να υποδείξει μια διαδικασία για την εκπόνηση και την εφαρμογή διαχείρισης από τους Δήμους (ΤΣΔ), στο πλαίσιο της εκπόνησης και της εφαρμογής ενός νέου μοντέλου διαχείρισης των απορριμμάτων, που αφορά την αποκεντρωμένη διαχείριση με έμφαση στην προδιαλογή των υλικών.

Στόχος είναι η διαχείριση του μεγαλύτερου μέρους των απορριμμάτων να γίνεται στο επίπεδο Δήμου, με συνέπεια τη δραστικής μείωση των αποβλήτων που παραμένουν σε σύμμεικτη μορφή και οδηγούνται σε επεξεργασία και σε τελική διάθεση.

Για να λειτουργήσει η τοπική διαχείριση με κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό όφελος θα πρέπει:

• Να αναπτύξει νέες δράσεις, στη βάση ενός συνολικού σχεδίου και όχι αποσπασματικά, στην κατεύθυνση των τριών βασικών προτεραιοτήτων της ιεράρχησης (πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση - κομποστοποίηση),
• Να βελτιώσεις τις υπηρεσίες του δήμου σε σχέση με την καθαριότητα και τη διαχείριση των αποβλήτων,
• Να προωθήσει δράσεις ενημέρωσης του κοινού και να πετύχει τη μεγίστη κοινωνική συμμετοχή και συναίνεση
• Να τροφοδοτήσει με στοιχεία/προτάσεις τη διαδικασία αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ).
  
  
  Αναφερόμαστε λοιπόν, σε ένα σχέδιο με μακροπρόθεσμους και βραχυπρόθεσμους στόχους, που θα συνδιαμορφώνεται με την τοπική κοινωνία κάθε δήμου και θα εγκρίνεται από τα δημοτικά συμβούλια ή και ευρύτερα σώματα) (π.χ. συνελεύσεις πολιτών), θα δεσμεύει τις δημοτικές αρχές και η υλοποίησή του θα ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.»
  Στο πλαίσιο λοιπόν της εκπόνησης του ΤΣΔ για το Χαϊδάρι οι «Πολίτες σε Δράση» καταθέτουν στην τοπική κοινωνία τη δική τους συμβολή, παραθέτοντας στοιχεία, προτάσεις αλλά και κάνοντας κριτική στο ισχύον σύστημα διαχείρισης αποβλήτων.

ΙΙ. ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΜΑΣ:

Η σημερινή «διαχείριση» των οικιακών αποβλήτων στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αττική, δεν πρέπει να ικανοποιεί κανέναν από τους πολίτες, εκτός από τους «μεγαλοεργολάβους» που σε συνεργασία με τις μνημονικές κυβερνήσεις και την προηγούμενη Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση του κου Σγουρού, σχεδίαζαν μια από τα ίδια, δηλαδή τέσσερα νέα εργοστάσια διαχείρισης που θα αναπαρήγαγαν το ίδιο συγκεντρωτικό, αντιοικολογικό, αντιοικονομικό μοντέλο.

Ο «σχεδιασμός» αυτός των «εντιμότατων φίλων» ανατράπηκε αρχικά με την εκλογή στην Περιφέρεια της ''Δύναμης Ζωής'' με την Ρένα Δούρου και στη συνέχεια με την εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ και το σχηματισμό κυβέρνησης κοινωνικής σωτηρίας με πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα. Τώρα καλούμαστε ως φορείς και των δύο βαθμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Περιφέρεια – Δήμοι), σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία (ΥΠΕΠΑΝ - Εσωτερικών) αλλά και με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε τοπικά σχέδια διαχείρισης με αποκεντρωμένο και κοινωνικά δίκαιο χαρακτήρα που, αφενός μεν δεν θα πετάει τα «απόβλητά» μας στη διπλανή αυλή (στη Φυλή), αφετέρου δε, θα εξοικονομεί πόρους και θα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.

Οι «Πολίτες σε Δράση» στο προεκλογικό μας πρόγραμμα του 2014 είχαμε επεξεργαστεί ένα τοπικό σχέδιο διαχείρισης των αποβλήτων το οποίο, με βάση και τα νέα δεδομένα που προέκυψαν με τις Αυτοδιοικητικές και Βουλευτικές εκλογές επικαιροποιούμε (11/12/2014 με συνάντηση εργασίας) και παρουσιάζουμε σήμερα:

Α. Βασικές αρχές:

1. Δημόσιος χαρακτήρας του συστήματος διαχείρισης των απορριμμάτων.
2. Όχι στην καύση των απορριμμάτων και στη μεταφορά τους εκτός Αττικής ή εκτός Ελλάδος.
3. Τοπικά σχέδια διαχείρισης που θα βασίζονται στις αρχές της εγγύτητας, της μείωσης του όγκου των αποβλήτων, της διαλογής στην πηγή, της ανακύκλωσης, της επαναχρησιμοποίησης, της κομποστοποίησης, τον εκσυγχρονισμό των υποδομών του Δήμου, της οργάνωσης των υπηρεσιών για τον ποσοτικό και ποιοτικό έλεγχο και χρόνου απόδοσης (των στόχων) του συστήματος, της εκπαίδευσης και της συμμετοχής των κατοίκων, της οικονομικότερης διαχείρισης.

Β. Τα δεδομένα του Δήμου Χαϊδαρίου [2010 - 2013] α) Ποσότητες β) Κόστος εναπόθεσης

1. Την τετραετία «πετάξαμε» στο ΧΥΤΑ Φυλής 92.535 τόνους απόβλητα
2. Κόστος «εναπόθεσης» στο ΧΥΤΑ 4.164.076 ΕΥΡΩ
3. Παραγωγή αποβλήτων 2 τόνους ανά κάτοικο (απογραφή 2011)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κόστος (Β2) αφορά μόνο την εναπόθεση των αποβλήτων (fee gate 45 Ευρώ ο τόνος). Δεν περιλαμβάνεται το κόστος συντήρησης των απορριμματοφόρων, τα εργατικά, τα καύσιμα. Συνολικά εκτιμάται, με μικρό ποσοστό λάθους, ότι το κόστος συλλογής και εναπόθεσης των απορριμμάτων διαμορφώνεται στα 120-130 Ευρώ τον τόνο. Με άλλα λόγια το κόστος συλλογής και εναπόθεσης των αποβλήτων του Δήμου Χαϊδαρίου ανέρχεται στα 2,5 εκατ. Ευρώ το χρόνο ή 10 εκατ. την τετραετία 2010-2013.

Γ. Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης των αποβλήτων για το Χαϊδάρι

Γ.1 Περιφερειακό και Εθνικό σύστημα διαχείρισης

Η Περιφέρεια Αττικής έχει κατά το νόμο την ευθύνη κατάρτισης ενός σχεδίου για το νομό, το οποίο θα πρέπει να είναι σύμφωνο με τον Εθνικό Σχεδιασμό και αυτός με τη σειρά του να «εναρμονίζεται με την με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ» (ν.4042 – 13/2/2012), η οποία, εκτός των άλλων, προβλέπει 50% ανακύκλωση των αποβλήτων μέχρι το έτος 2020.

Η Περιφέρεια με επιστολή που έχει απευθύνει (2/10/2014) η κα Ρένα Δούρου προς τους Δήμους Αττικής τους καλεί να καταθέσουν τοπικά σχέδια διαχείρισης των αποβλήτων τους, έτσι ώστε να σταματήσει το σύστημα διαπλοκής και να εφαρμοστεί ένα κοινωνικά δίκαιο, οικονομικό, οικολογικό, αποκεντρωμένο σύστημα.

Στη συνέχεια η Περιφέρεια α) ακύρωσε τους τέσσερις διαγωνισμούς που είχε δρομολογήσει η αρχή του κ.Σγουρού και β) οργάνωσε Διεθνές Συνέδριο από 12-14/2/2015 με θέμα «Βιώσιμη, οικολογική, οικονομική διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική».Στην επιστολή της κας Δούρου αρκετοί Δήμοι απάντησαν θετικά, ενώ ορισμένοι άλλοι ήδη ξεκίνησαν την προετοιμασία κατάρτισης ([π.χ. Κορυδαλλός σε συνεργασία με το ΕΜΠ, ενώ οι Δήμαρχοι Ηρακλείου Αττικής, Νίκος Μπάμπαλος, Νέας Ιωνίας, Ηρακλής Γκότσης, Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας, Άρης Βασιλόπουλος και Μεταμόρφωσης, Μιλτιάδης Καρπέτας, έχουν πραγματοποιήσει μια σειρά επαφών μεταξύ τους για την ανταλλαγή απόψεων, η οποία κατέληξε σε συνάντηση με τη Ρένα Δούρου).

Γ.2 Τι συμβαίνει στο Δήμο Χαϊδαρίου

Οι ΠσΔ έχουμε καταθέσει πρόταση για να συζητηθεί το θέμα του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων για το Χαϊδάρι, όμως χωρίς ανταπόκριση, αν και η πόλη μας αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα καθαριότητας, με ευθύνη της προηγούμενης διοίκησης Μαραβέλια που εσκεμμένα εγκατέλειψε την υπηρεσία καθαριότητας με στόχο την ιδιωτικοποίησή της, όπως είχαμε καταγγείλει.

Δεν παραγνωρίζουμε την προσπάθεια, τόσο του αντιδημάρχου, όσο και της Υπηρεσίας Καθαριότητας. Πραγματικά εκτιμούμε τη δουλειά τους πολύ θετικά, γιατί εργάστηκαν σκληρά για την απομάκρυνση των σωρών των αποβλήτων της πόλης μας, χρησιμοποιώντας πολλές φορές απορριμματοφόρα και άλλα τροχοφόρα γειτονικών δήμων. Ωστόσο στις αλλεπάλληλες προτάσεις μας που στόχο είχαν α) την εφαρμογή τεχνικών για μείωση όγκου απορριμμάτων (π.χ .λαϊκές αγορές) β) την εκπαίδευση του πληθυσμού στην πρόληψη σε συνδυασμό με την εθελοντική δράση που υποστηρίξαμε γ) την ανάγκη απάντησης στην  πρόταση Δούρου, η απάντηση ήταν στην πράξη αρνητική ασχέτως αιτιάσεων κι αυτό καθυστερεί το απαραίτητο επόμενο βήμα, την επεξεργασία ενός νέου τοπικού σχεδίου Διαχείρισης των Απορριμμάτων.

Γ.3 Αρχικές προτάσεις για ένα Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης των Απορριμμάτων στο Δήμο Χαϊδαρίου

Οι προτάσεις που καταθέτουμε παρουσιάζονται περιληπτικά ως βάση για συζήτηση, δεν είναι επαναστατικές και ορισμένες από αυτές υπάρχουν ήδη ως κείμενα από το 2012 αλλά που αγνοούνται και δεν εφαρμόζονται.

Γ.3.1. Εφαρμογή του υπάρχοντος/ ισχύοντος θεωρητικά «Κανονισμού Καθαριότητος και Προστασίας Περιβάλλοντος του Δήμου Χαϊδαρίου» (Ιανουάριος 2012). Αν και ο Κανονισμός αυτός «υπηρετεί» το υπάρχον συγκεντρωτικό μοντέλο η εφαρμογή του θα μπορούσε να περιορίσει τους όγκους απόθεσης των αποβλήτων στο ΧΥΤΑ Φυλής και να αποτελέσει ένα από τα στοιχεία κατάρτισης του νέου Τοπικού Σχεδίου που προτείνουμε.

Γ.3.2 Ειδικότερα - Εφαρμογή α) του Προγράμματος Αποκομιδής Ογκωδών αντικειμένων β) των ειδικών κατηγοριών που αναφέρονται στον Κανονισμό (Λαϊκές, Καταστήματα Υγειονομικού ενδιαφέροντος, Νοσοκομεία κ.λπ)

Γ.3.3 Κομποστοποίηση: Λόγω του πράσινου των κοινόχρηστων χώρων της πόλης αλλά και των κήπων τα κλαδέματα θα πρέπει να συλλέγονται ξεχωριστά, να μην αναμιγνύονται με τα σύμμεικτα. Υπάρχουν περιπτώσεις που οι κοινοί κάδοι είναι γεμάτοι με κλαδέματα. Πρόταση για αγορά σύγχρονου κλαδοτεμαχιστή/στων και μεγάλου συστήματος κομποστοποίησης [Θανάσης Μπαρδής] έτσι ώστε τα κλαδέματα να μη «θάβονται» μαζί με τα σύμμεικτα και να πληρώνουμε για αυτά 45 Ευρώ τον τόνο.

Γ.3.4 Ανακύκλωση – Επαναχρησιμοποίηση υλικών. Το υπάρχον σύστημα ανακύκλωσης δεν αποδίδει. Η πρότασή μας είναι για προδιαλογή στην πηγή, εκεί δηλαδή όπου παράγονται τα απόβλητα και η χρήση τεσσάρων κάδων (γυαλί, χαρτί, πλαστικό, μέταλλο).

Γ.3.5 Το υπόλειμμα αυτό δηλαδή το οποίο δεν θα μπορεί να ανακυκλωθεί, να επαναχρησιμοποιηθεί, να κομποστοποιηθεί και που εκτιμάται ότι είναι της τάξης του 10% των σημερινών αποβλήτων (με την προϋπόθεση ότι το σύστημα λειτουργεί) να θάβεται σε ΧΥΤΥ σε περισσότερες περιοχές και όχι μόνο στο ΧΥΤΑ Φυλής.

[ΣΗΜΕΙΩΣΗ: οι βασικές θέσεις που αναπτύξαμε παραπάνω είχαν ήδη επεξεργαστεί από τη δημοτική μας παράταξη, πριν τη δημοσιοποίηση του Οδηγού από τον ΕΔΣΝΑ. Στο παρόν σημείωμα προσθέσαμε την εισαγωγή και κάναμε ορισμένες προσαρμογές. Το κείμενο θα το καταθέταμε έτσι και αλλιώς τις επόμενες ημέρες].