Σαν σήμερα το 1952 συλλαμβάνεται ο Νίκος Πλουμπίδης- Στέλεχος του παράνομου ΚΚΕ

Του Χρήστου Καϊστριώτη

Ο Νίκος Πλουμπίδης είναι μια από τις πιο ηρωικές και αναμφισβήτητα η τραγικότερη μορφή του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα μας. Θύμα όχι μόνο του μετεμφυλιακού ελληνικού κράτους αλλά και του ίδιου του κόμματος του, της ηγεσίας Ζαχαριάδη, αντιμετώπισε από το πρώτο την κατηγορία της κατασκοπίας και από τους δεύτερους την κατηγορία του προδότη, του χαφιέ, του εχθρού του λαού.
Ο Νίκος Πλουμπίδης, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής,  είχε οργανώσει την εξέγερση του αθηναϊκού λαού στις 5 Μαρτίου 1943, τη γενική πολιτική απεργία και το παλλαϊκό συλλαλητήριο που ματαίωσε τα σχέδια των Γερμανών και των κουίνσλινγκς να προχωρήσουν σε πολιτική επιστράτευση και να στείλουν Έλληνες εργάτες στη Γερμανία.
Η σύλληψη και η καταδίκη σε θάνατο του φίλου και συντρόφου του Νίκου Μπελογιάννη αποτέλεσε για τον Πλουμπίδη ένα πολύ δυνατό χτύπημα. Για να τον σώσει  από το εκτελεστικό απόσπασμα, κάνει την ύστατη προσπάθεια. Με το γράμμα του στου συνηγόρους του Μπελογιάννη, Τσουκαλά και Γαλέο, που δημοσιεύεται στον τύπο,  δηλώνει ότι ο ίδιος και όχι ο Μπελογιάννης είναι ο καθοδηγητής του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ και υπόσχεται να παρουσιαστεί στις αρχές και να δικαστεί αν μετατραπούν οι θανατικές καταδίκες του φίλου και συντρόφου του.

Ο Κούλης Ζαμπαθάς περιγράφει τη συζήτηση,  που προηγήθηκε της επιστολής, μεταξύ του ίδιου και του Νίκου Πλουμπίδη. 

Τις μέρες που βγήκε η απόφαση ο μπάρμπας ( Νίκος Πλουμπίδης) βρισκόταν κοντά μας. Ένα μεσημέρι με φώναξε και με ρώτησε.

«Θέλω τη γνώμη σου για κάτι. Σκέφτομαι να παρουσιαστώ και να παραδοθώ για να σώσω το Νίκο και την Έλλη. Ο Νίκος είναι αθώος πάνω στο ζήτημα των ασυρμάτων και του παράνομου μηχανισμού. Αρχηγός είμαι εγώ. Αν μου εγγυηθούν ότι θα του χαρίσουνε την ποινή του θανάτου, τότε θα παρουσιαστώ. Εγώ ότι είχα να δώσω στον αγώνα και στον ελληνικό λαό το έδωσα. Λίγη είναι η ζωή μου. Αν τη δώσω για κείνους και για το λαό είναι ότι μπορώ να δώσω για αυτούς. Αυτοί πρέπει να ζήσουν για το Κόμμα μας και για τον ελληνικό λαό».

Δεν άργησα να απαντήσω ούτε και σκέφτηκα πολύ. Ήξερα τον χαρακτήρα του και τούπα τούτα:

«Να σου πω. Ξέροντας τον  χαρακτήρα σου και την καρδιά σου, αν σούλεγα όχι μην πας, θα με κακοχαρακτήριζες, θα πικραινόσουν, θα θύμωνες για την παλιανθρωπιά μου, μα θα πήγαινες. Μα η θυσία σου είναι μάταιη. Δεν πρόκειται να χαρίσουνε τη ζωή στο Νίκο παίρνοντας για αντάλλαγμα τη δικιά σου.

Ο Νίκος είναι ο ηγέτης του παρόντος και του μέλλοντος, ο δυνατός ο γερός και ο γεμάτος νιάτα. Εσύ με όλη τη μεγαλοσύνη σου, τους αγώνες σου και τη μεγάλη σου πίστη στα ιδανικά μας και την πείρα σου, για αυτούς δεν είσαι τίποτα όσο ο Νίκος. Ξέρουνε την υγεία σου, ξέρουνε πως η καρδιά σου κρέμεται από μια κλωστή. Σ” έχουνε ξοφλημένο. Για αυτό δε θα σε δεχτούνε. Πάντως κάνε ότι σκέφτεσαι για να τους σώσεις ….. Ωστόσο άφησε με σε παρακαλώ να σου πω κάτι. Είσαι βέβαιος ότι αυτό που σκέφτεσαι θα το εγκρίνει η ηγεσία του Κόμματος;«

Με κοίταξε στα μάτια. Ανασηκώθηκε κάπως στο μαξιλάρι, μια και βρίσκονταν ξαπλωμένος στο ντιβάνι και μου απάντησε
«Καλά. Αυτοί κει πάνω είναι ηγεσία. Εμείς εδώ τι είμαστε; Όχι. Θα το κάνω. Θα το κάνω για να στους σώσω».
(Κούλης Ζαμπαθάς: Νίκος Μπελογιάννης-Νίμος Πλουμπίδης, εκδόσεις Δωρικός)
Η επιστολή του Ν. Πλουμπίδη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή» στις 16 Μαρτίου (1952) όπου μεταξύ τον άλλων:

«1. Καθοδηγητής του παράνομου μηχανισμού του ΚΚ, ήμουν εγώ και όχι ο Μπελογιάννης. Για αυτήν μου την ιδιότητα και τις πράξεις μου αναλαμβάνω μόνος μου τις ευθύνες.
Ύστερα από την δήλωση μου αυτή κάθε επιμονή για την εκτέλεση του Μπελογιάννη είναι ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΗ, ΑΔΙΚΗ και ολοφάνερα ΔΟΛΟΦΟΝΙΚΗ πράξη.

2. Για να νομισθεί ότι κάνω τον παληκαρά εκ του ασφαλούς ΥΠΟΣΧΟΜΑΙ να παρουσιαστώ στις αρχές και να δικαστώ αν μετατραπούν οι θανατικές καταδίκες του φίλου μου και συντρόφου μου Ν. Μπελογιάννη.
Νίκος Πλουμπίδης, μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ.

Υ.Γ. Πολλοί είναι εκείνοι που γνωρίζουν τον γραφικό μου χαρακτήρα. Εντούτοις για το γνήσιο της επιστολής, προσθέτω τα δακτυλικά μου αποτυπώματα. Αθήνα 12-3-1952.»

Δύο ημέρες μετά τη δημοσίευσή της ο Γραμματέας του ΚΚΕ Νίκος  Ζαχαριάδης διέψευσε την επιστολή ως πλαστό κατασκεύασμα της Ασφάλειας, ισχυριζόμενος ότι ο Πλουμπίδης νοσηλεύεται στο εξωτερικό. Με την κίνησή του αυτή επέτρεψε την εκτέλεση Μπελογιάννη.

Μετά την εκτέλεση του Μπελογιάννη,  συνελήφθη στις 25 Νοεμβρίου 1952, και ο Πλουμπίδης. Στις 27 του μηνός ο κομματικός ραδιοφωνικός σταθμός «Ελεύθερη Ελλάδα», εγκαταστημένος πια στο Βουκουρέστι, άρχισε να μεταδίδει ότι ήταν από δεκαετίες χαφιές της Ασφάλειας, πράκτορας του εχθρού στις γραμμές του κόμματος. Το Π.Γ. της Κ.Ε. στις 25 Ιουλίου 1952 τον είχε διαγράψει από μέλος του ΚΚΕ.

Λίγους μήνες πριν εκτελεστεί έγραψε το τελευταίο γράμμα του στη γυναίκα του Ιουλία.

«Δεν ξέρω αν φτάσουν στην εκτέλεση γιατί και η διεθνής και η εσωτερική κατάσταση δε το σηκώνει και γιατί η μη εκτέλεση τους συμφέρει για να διαιωνίζεται η σύγχυση αν είμαι χαφιές ή όχι. Δε βρίσκω άλλη λύση από το Να με αποκηρύξεις. Να πάρεις διαζύγιο σε βάρος μου για οποιαδήποτε λόγο. Ακόμα το παιδί μας να μη φέρει το όνομα μου, αλλά το δικό σου, είτε σιωπηρά είτε υιοθετημένο απ” τα παιδιά. Τέλος δέχομαι ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ αποφασίσετε αρκεί να μη θίγεται το κόμμα. Μη διστάσετε στην απόφαση σας από συναισθηματισμούς  ή από το αν πονέσω»

Ο Νίκος Πλουμπίδης λίγο πριν πέσει νεκρός από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος, στις 14 Αυγούστου του 1954, δήλωσε στο βασιλικό επίτροπο:
«Υπήρξα τίμιος αγωνιστής, πάλεψα για το καλό του λαού και για το κόμμα μου. Αφήνω στο γιο μου φεύγοντας ένα τίμιο όνομα».

Έπεσε νεκρός φωνάζοντας φωνάζοντας «Ζήτω η Ελλάς, ζήτω το ΚΚΕ»
Ο Λευτέρης Ελευθερίου, διευθυντής τότε του ραδιοφωνικού σταθμού «Ελεύθερη Ελλάδα περιέγραψε ως εξής την αντίδραση του Ζαχαριάδη στην είδηση της εκτέλεσης:
Στο ραδιοφωνικό σταθμό είχαμε πάρει τον Τύπο των Αθηνών και είδαμε τη φωτογραφία του αιμόφυρτου νεκρού συντρόφου μας μετά την εκτέλεση  του. Αμέσως μετά έγραψα στο Ζαχαριάδη και του έλεγα:
«Σύντροφε Νίκο, πήραμε τον Τύπο των Αθηνών και είδαμε τη φωτογραφία του εκτελεσμένου Πλουμπίδη. Και τώρα τι θα πούμε;»
Απάντησε με τα εξής λόγια:
«Σύντροφε Λευτέρη, θα πούμε ότι η εκτέλεση είναι εικονική και ότι ο Πλουμπίδης βρίσκεται στην Αμερική».

(Δημοσθένης Α. Παπαχρίστου: Νίκος Πλουμπίδης. Ντοκουμέντα, εκδόσεις Δελφίνι)

«Ο Ζαχαριάδης ήταν ικανός για όλα, έτσι αποδείχθηκε» (μαρτυρία Βασίλη Νεφελούδη).

Μετά τη διαγραφή του Ζαχαριάδη (7η Ολομέλεια, 18 – 24 Φεβρουαρίου 1957) ανέλαβε κομματική επιτροπή να διερευνήσει την υπόθεση. Βάσει του πορίσματός της, της 23ης Νοεμβρίου 1957, η 9η Ολομέλεια του ΚΚΕ το 1958 αποφάσισε αποκατάσταση της μνήμης του Πλουμπίδη.

Βέβαια, «ο Πλουμπίδης τελικά αποκαταστάθηκε αλλά, στην ουσία, ούτε έως σήμερα έχει αποκατασταθεί. Δεν είναι αποκατάσταση αυτή που έγινε. Αποκατάσταση σημαίνει να χυθεί φως σε όλη την υπόθεση: Γιατί; Ποιοι; Πώς; Απάντηση δεν έχει δοθεί» (μαρτυρία Ελλης Παππά).

Ο Δημοσιογράφος Βασίλης Ραφαηλίδης γράφει:
Σήμερα ο Νίκος Πλουμπίδης κατέχει μια περίοπτη θέση στο «πάνθεο των ηρώων» του ΚΚΕ. Στο θαυμαστό φωτογραφικό λεύκωμα που εξέδωσε το ΚΚΕ το 1976 με τον τίτλο «ΚΚΕ 1918-1976″ οι φωτογραφίες του Μπελογιάννη και του Πλουμπίδη έχουν τοποθετηθεί αντικριστά σε δυο σελίδες. Αυτοί οι δύο άνθρωποι αποτελούν δίδυμο, δε χωρεί καμιά αμφιβολία. Είναι τα δύο σκέλη της ίδια τραγικής ιστορία. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα, το φωτοστέφανο του Μπελογιάννη, είναι περισσότερο λαμπερό. Τότε τον τραγούδησαν οι ποιητές και τον έκαναν σύμβολο ζωγράφοι σαν τον Πικάσο. Τον Πλουμπίδη εκτός από το κόμμα, τον αγνόησε τότε και η «στρατευμένη» τέχνη. Ας ελπίσουμε πως τώρα που εκ των πραγμάτων δεν υπάρχει στρατευμένη τέχνη, κάποιος ταλαντούχος αστράτευτος δημιουργός θα κάνει ήρωα τραγωδίας. Σε βεβαιώ, το μαρτύριο του ουδόλως υπολείπεται εκείνο του Οιδίποδα Τύραννου. Θα βρεθεί κάποτε ένας Σοφοκλής για τον Νίκο Πλουμπίδη. Μια τραγωδία με ήρωα τον Πλουμπίδη, θα ήταν η τραγωδία της σύγχρονης Ελλάδας»

(Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού κράτους, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου «

ΠΗΓΗ: www.hitandrun.gr